புரிசை அகத்தீசுவரர் கோயில் என்பது தமிழ்நாட்டின் , திருவண்ணாமலை மாவட்டத்தில் உள்ள தேவார வைப்புத்தலமாகும் . [ 1] இக்கோயிலின் தலமரமாக வில்வம் உள்ளது.[ 2]
சுந்தரர் தேவாரத்தில் இத்தலம் வைப்புத் தலமாக இடப்பட்டுள்ளது. அப்பாடல் பின்வருமாறு
தென்னூர் கைம்மைத் திருச்சுழி
யல்திருக் கானப்பேர்
பன்னூர் புக்குறை யும்பர
மர்க்கிடம் பாய்நலம்
என்னூர் எங்கள் பிரான்உறை
யுந்திருத் தேவனூர்
பொன்னூர் நாட்டுப் பொன்னூர்
புரிசைநாட்டுப் புரிசையே[ 3]
இந்தக் கோயில் மூன்று நிலையும், ஐந்து கலசங்களும் கொண்ட இராசகோபுரம் மேற்கு நோக்கி அமைந்துள்ளது. கருவறையில் அகத்தீசுவரர் மேற்கு நோக்கி சுயம்புலிங்கமாக உள்ளார். கருவறையில் சிவனை அகத்தியர் வழிபடும் சிற்பம் உள்ளது. கருவறையின் கோட்ட தெய்வங்களாக துர்கை, பிரம்மன், மகாவிஷ்ணு, தட்சிணாமூர்த்தி ஆகியோர் உள்ளனர். இக்கோயிலின் நான்கு திசைகளிலும் நான்கு பிள்ளையார் சந்நிதிகள் உள்ளன. அகத்தியர் தீர்த்தம் என்னும் திருக்குளம் உள்ளது.[ 2]
கருவறையின் முன் உள்ள மகாமண்டபச் சுவரில் நாயன்மார்களின் வரலாறு புடைப்புச் சிற்பங்களாக செதுக்கபட்டுள்ளன. அதில் மனுநீதிச் சோழன் தேர்க்காலில் இளவரசன், ஆனாய நாயனார் குழலூதுதல், கண்ணப்ப நாயனார் பன்றி வேட்டையாடுதல்- சிவலிங்கத்தில் காலூன்றி தன் கண்ணை எடுத்தல், திருக்குறிப்புத் தொண்ட நாயனார் துணியைப் பெறுதல்- பாறையில் தலையை முட்டிக்கொள்ளுதல், சுந்தரமூர்த்தி நாயனார் யானை மீதும், சேரமான் பெருமான் நாயனார் குதிரை மீது செல்லுதல், சண்டேசுவர நாயனாருக்கு அருளுதல், தில்லை வாழ் அந்தணர்கள் , மாணிக்கவாசகர் -இறைவன், குதிரைகள், பின்னால் நரிகள் போன்ற புடைப்புச் சிற்பங்கள் குறிப்பிடத்தக்கன. [ 2]
அம்மை அகிலாண்டேசுவரிக்கு கிழக்கு நோக்கி தனி சந்நிதி உள்ளது. அம்மை நான்கு கைகளுடன் உள்ளார். முன்னிரு கைகள் அபய வரத முத்திரைகளுடனும், பின்னிரு கைகளில் அங்குசம், பாசம் ஆகியவற்றை ஏந்தியவாறும் உள்ளார்.[ 2]
தெற்கில் நடராச சபையை உள்ளது. அதை அடுத்து பைரவர், சூரியன், நவக்கிரகங்கள், நால்வர் ஆகியோரின் சன்னதிகள் உள்ளன.[ 1]
புரிசை என்னும் பெயரில் வந்தவாசிக்கும் செய்யாற்றுக்கும் இடையே ஓர் ஊரும், தக்கோலம் அருகில் ஓர் ஊரும் உள்ளன. இவ்வூர் வந்தவாசிக்கும் செய்யாற்றுக்கும் இடையே உள்ளதாகும். அங்கு இக்கோயில் உள்ளது. [ 1] இத்தலம் செய்யாறில் இருந்து 10 கிலோமீட்டர் தொலைவிலும், சென்னையிலிருந்து 105 கிலோமீட்டர் தொலைவிலும் உள்ளது.[ 2]
இங்கு பங்குனி மாதத்தில் தேர்த் திருவிழா நடக்கிறது.[ 2]
தேவார வைப்புத்தலங்கள்
அப்பர், சம்பந்தர், சுந்தரர் பாடியவை அகத்தீச்சுரம் · அக்கீச்சுரம்/
கஞ்சனூர் · அசோகந்தி /அயோகந்தி
· அணி அண்ணாமலை/
அடிஅண்ணாமலை · அண்ணன்வாயில்/
அன்னவாசல் · அத்தீச்சுரம்/
சிவசைலம் · அயனீச்சுரம் /பிரம்மதேசம்
· அரிச்சந்திரம்-பாற்குளம்/
அரிச்சந்திரபுரம் · அளப்பூர்/
தரங்கம்பாடி · அவல்பூந்துறை /பூந்துறை
· ஆடகேச்சுரம் · ஆதிரையான் பட்டினம்/
அதிராம்பட்டினம் · ஆறைமேற்றளி /திருமேற்றளி
· ஆலந்துறை/
அந்தநல்லூர் · ஆழியூர் · இடைக்குளம்/
மருத்துவக்குடி · இராப்பட்டீச்சுரம் · இரும்புதல்/
இரும்புதலை · இறையான்சேரி/
இரவாஞ்சேரி · இறையான்சேரி/
இறகுசேரி · இளையான்குடி · ஈசனூர் -மேலை ஈசனூர்
· உருத்திரகோடி/
ருத்ராங்கோயில் -திருக்கழுக்குன்றம்
· ஊற்றத்தூர்/
ஊட்டத்தூர் · எழுமூர் /எழும்பூர்
· ஏமநல்லூர்/
திருலோக்கி · ஏமப்பேறூர்/
திருநெய்ப்பேறு · ஏர்/
ஏரகரம் · ஏற்றமனூர் /எட்டுமனூர்
· ஏழூர்/
ஏளூர் · கச்சிப்பலதளி/
கச்சபேசம் ,
கயிலாயம் ,
காயாரோகணம் · கச்சிமயானம் · கஞ்சாறு/
கஞ்சாறு · கடம்பை இளங்கோயில்/
கீழக்கடம்பூர் · கண்ணை/
செங்கம் · கந்தமாதன மலை /திருச்செந்தூர் கோயிலில் உள்ளது
· கரபுரம்/
திருப்பாற்கடல் ,
விரிஞ்சிபுரம் · கருந்திட்டைக்குடி /கரந்தை
· கருப்பூர்/
கொரநாட்டுக்கருப்பூர் · களந்தை/
களப்பால், கோயில் களப்பால் · கழுநீர்க்குன்றம்/
திருத்தணி மலைக்கோயிலில் பின்புறமுள்ள சிறிய கோயில் · காட்டூர் · காம்பீலி /காம்ப்லி
· காரிக்கரை/
ராமகிரி · கிள்ளிகுடி · கீழையில்/
கீழையூர் · கீழத்தஞ்சை · குக்குடேச்சுரம்/
புங்கனூர் · குணவாயில் (கேரளம்)
· குண்டையூர் · குத்தங்குடி/
கொத்தங்குடி · குன்றியூர்/
குன்னியூர் · குமரிக்கொங்கு/
மோகனூர் · குரக்குத்தளி/
சர்க்கார் பெரிய பாளையம் · குருஷேத்திரம் · கூந்தலூர் · கூழையூர் /குழையூர்
· கொடுங்களூர் · கொண்டல் · கொல்லியறப்பள்ளி, அறப்பள்ளி, குளிரறைப்பள்ளி/
கொல்லிமலை · கோவந்தபுத்தூர்/
கோவந்தபுத்தூர்/கோவிந்தபுத்தூர் · சடைமுடி/
கோவிலடி · சித்தவடமடம்/
கோட்லம்பாக்கம் · சிவப்பள்ளி /திருச்செம்பள்ளி
· சூலமங்கை/
சூலமங்கலம் · செந்தில்/
திருச்செந்தூர் · செந்துறை/
திருச்செந்துறை · செம்பங்குடி /செம்மங்குடி
· சேலூர்/
மட்டியான்திடல் ,
கோயில் தேவராயன்பேட்டை · தகடூர்/
தர்மபுரி · தகட்டூர் · தக்களூர் · தஞ்சாக்கூர் · தஞ்சைத்தளிக்குளம் · தண்டங்குறை/
தண்டாங்கோரை · தண்டந்தோட்டம் · தளிக்குளம்/
கோயிற்குளம் · தளிச்சாத்தங்குடி/
வட கண்டம் · தவத்துறை/
லால்குடி · திங்களூர் · திண்டீச்சுரம்/
திண்டிவனம் · தின்னகோணம் · திரிபுராந்தகம் · திரிபுராந்தகம் · திருச்சிற்றம்பலம் · திருச்செங்குன்றூர்/
செங்கண்ணூர் · திருபுவனம் · திருமலை · திருமலை /திருமலைராயன்பட்டினம்
· திருவேகம்பத்து · திருவேட்டி/
திருவேட்டீசுவரன்பேட்டை · துடையூர் /தொடையூர்
· தென்களக்குடி/
களக்காடு · தென்கோடி · தெள்ளாறு · தேனூர் · தேவிச்சுரம்/
வடிவீஸ்வரம் · தோழூர்/
தோளூர் · நந்திகேச்சுரம்/
நந்திவரம் · நந்திகேச்சுரம்/
நந்திமலை · நல்லக்குடி/
நல்லத்துக்குடி · நல்லாற்றூர்/
நல்லாவூர் · நாகளேச்சரம் · நாங்கூர் · நாலூர் · நியமம்/
நேமம் · நெடுவாயில்/
நெடுவாசல் · நெய்தல்வாயில்/
நெய்தவாசல் · பஞ்சாக்கை · பன்னூர்/
பண்ணூர் · பரப்பள்ளி/
பரஞ்சேர்வழி · பழையாறை/
கீழப்பழையாறை · பிடவூர்/
திருப்பட்டூர் · பிரம்பில்/
பெரம்பூர் · புதுக்குடி · புரிசைநாட்டுப் புரிசை/
புரிசை · புலிவலம் · பூந்துறை/
சிந்து பூந்துறை · பெருந்துறை · பேராவூர் · (ஆன்பட்டிப்)பேரூர்/
பேரூர் · பொதியின் மலை பாபநாசம்/
பாபநாசம் · பொன்னூர் நாட்டுப் பொன்னூர்/
பொன்னூர் · பொய்கைநல்லூர் /பொய்யூர்
· மணற்கால்/
மணக்கால் · மணிக்கிராமம் · மந்தாரம்/
ஆத்தூர் · மாகாளம்/
ஆனை மாகாளம் · மாகாளம்/உஞ்சை மாகாளம்,
உஜ்ஜயினி · மாகுடி/
மாமாகுடி · மாட்டூர்/
சேவூர் · மாட்டூர்/
மாத்தூர் · மாந்துறை/
திருமாந்துறை · மாறன்பாடி/இறையூர்,
எறையூர் · மிழலைநாட்டு மிழலை/
தேவமலை · முழையூர் பரசுநாதசுவாமி திருக்கோயில் · மூலனூர் · மூவலூர் · மொக்கணீச்சுரம் · வடகஞ்சனூர் · வளைகுளம்/
வளர்புரம் · வழுவூர் · வாரணாசி/
காசி · விடைவாய்க்குடி/வாக்குடி,
வாழ்குடி · விளத்தொட்டி · விவீச்சுரம்/
பீமாவரம் · வெற்றியூர்/
திருவெற்றியூர்