தைமூரியப் பேரரசு
தைமூரியப் பேரரசு گورکانیان ஈரான்-உ-துரான் | |
|---|---|
| 1370–1507 | |
| குறிக்கோள்: பாரசீக மொழி:راستى رستى ரஸ்டி ருஸ்டி "பாவ விமோசனம் என்பது நன்னடத்தையில் உள்ளது" | |
 தைமூருக்குக் கீழ் இதன் உச்சபட்ச பரப்பளவில் தைமூரியப் பேரரசின் வரைபடம் | |
| நிலை | அமீரகம் |
| தலைநகரம் | |
| பேசப்படும் மொழிகள் |
|
| சமயம் |
|
| அரசாங்கம் | முற்றிலுமான முடியரசு |
| அமீர் | |
• 1370–1405 | தைமூர் (முதல்) |
• 1506–1507 | பாதியல் சமான் (கடைசி) |
| வரலாற்று சகாப்தம் | பிந்தைய நடுக்காலங்கள் |
• தைமூர் தன் படையெடுப்புகளைத் தொடங்குகிறார் | 1363 |
• தைமூரியப் பேரரசு நிறுவப்படுதல் | 1370 |
• மேற்கு நோக்கிய விரிவாக்கம் தொடங்குகிறது | 1380 |
• அங்காரா யுத்தம் | 20 சூலை 1402 |
• சமர்கந்தின் வீழ்ச்சி | 1505 |
• ஹெறாத்தின் வீழ்ச்சி | 1507 |
• முகலாயப் பேரரசு நிறுவப்படுதல் | 1526 |
| பரப்பு | |
| 1405 மதிப்பீடு.[7][8] | 4,400,000 km2 (1,700,000 sq mi) |
| நாணயம் | தன்கா |
| தற்போதைய பகுதிகள் | |
தைமூரியப் பேரரசு (ஆங்கிலம்: Timurid Empire) என்பது நடுக் காலத்தின் பிந்தைய பகுதியில் அமைந்திருந்த ஒரு துருக்கிய-மங்கோலியப் பேரரசு[9][10] ஆகும். இது பாரசீகப் பண்பாட்டைப் பின்பற்றியது.[11] 15-ஆம் நூற்றாண்டின் தொடக்கத்தில் பெரிய ஈரான் பகுதி மீது ஆதிக்கம் செலுத்தியது. இப்பேரரசானது நவீன கால ஈரான், ஈராக்கு, ஆப்கானித்தான், பெரும்பாலான நடு ஆசியா, தென்காக்கேசியா மற்றும் சமகால பாக்கித்தான், வட இந்தியா, மற்றும் துருக்கியின் பகுதிகளை உள்ளடக்கியிருந்தது. இப்பேரரசானது கலவையான பண்பாட்டை உடையதாக இருந்தது. துருக்கிய, மங்கோலிய மற்றும் பாரசீகத் தாக்கங்களைக் கொண்டிருந்தது.[12][13] இந்த அரசமரபின் கடைசி உறுப்பினர்கள் "முன் மாதிரி பாரசீக-இசுலாமிய ஆட்சியாளர்களாகக்" கருதப்பட்டனர்.[14]
துருக்கிய-மங்கோலியப் பண்பாட்டில் தோன்றிய ஒரு போர்ப் பிரபுவான தைமூரால் இப்பேரரசு நிறுவப்பட்டது. இவர் 1370 மற்றும் இவர் இறந்த ஆண்டான 1405-க்கு இடையில் இப்பேரரசை நிறுவினார். இவர் செங்கிஸ் கானின் மங்கோலியப் பேரரசை மீண்டும் உருவாக்கும் ஒரு பெரும் நபராக தன்னைத் தானே கனவு கண்டார். செங்கிஸ் கானின் வாரிசாக தன்னைத் தானே கருதினார். செங்கிஸ் கானின் அரசமரபான போர்சிசின் அரசமரபுடன் நெருக்கமாகத் தன்னை தொடர்புபடுத்திக் கொண்டார். மிங் சீனா மற்றும் உருசியாவின் தங்க நாடோடிக் கூட்டம் ஆகிய அரசுகளுடன் திடமான வணிக உறவுகளை தைமூர் தொடர்ந்தார். மா குவான் மற்றும் சென் செங் போன்ற சீன தூதுவர்கள் மேற்கு நோக்கி பொருட்களை வாங்குவதற்காகவும், விற்பதற்காகவும் சமர்கந்திற்குப் பயணம் மேற்கொள்வதை வாடிக்கையாகக் கொண்டிருந்தனர். இப்பேரரசானது தைமூரிய மறுமலர்ச்சிக்குத் தலைமை தாங்கியது. குறிப்பாக வானியலாளரும், கணிதவியலாளருமான மன்னர் உலுக் பெக்கின் ஆட்சிக் காலத்தின் போது இவ்வாறு திகழ்ந்தது.
1467 வாக்கில் ஆட்சி செய்த தைமூரிய அரசமரபு அல்லது தைமூரியர்கள் பெரும்பாலான பாரசீகத்தை அக் கோயின்லு கூட்டமைப்பிடம் இழந்தனர். எனினும், தைமூரிய அரசமரபின் உறுப்பினர்கள் சிறு அரசுகளை ஆட்சி செய்வதைத் தொடர்ந்தனர். சில நேரங்களில், இந்த அரசுகள் தைமூரிய அமீரகங்கள் என்று அறியப்பட்டன. இவை நடு ஆசியா மற்றும் இந்தியாவின் பகுதிகளில் அமைந்திருந்தன. 16-ஆம் நூற்றாண்டில் பெர்கானாவைச் (நவீன கால உசுபெக்கிசுத்தான்) சேர்ந்த ஒரு தைமூரிய இளவரசனான பாபுர் காபூலிசுதான் (நவீன கால ஆப்கானித்தான்) மீது படையெடுத்தார். அங்கு ஒரு சிறிய இராச்சியத்தை நிறுவினார். 20 ஆண்டுகள் கழித்து இந்தியாவிலிருந்த தில்லி சுல்தானகம் மீது படையெடுக்க இந்த இராச்சியத்தை அவர் அடித்தளமாகப் பயன்படுத்தினார். முகலாயப் பேரரசை நிறுவினார்.
தோற்றப் பின்னணி
[தொகு]தைமூரிய வம்சத்தினரின் தோற்றம் பர்லாசு (Barlas) என அழைக்கப்படும் மங்கோலிய நாடோடிக் கூட்டமைப்புடன் தொடங்குகிறது. பர்லாசுகள் செங்கிசுக் கானின் படையினரில் எஞ்சிய குழுக்களாவர். மங்கோலியர் மத்திய ஆசியாவைக் கைப்பற்றிய பின்னர் பர்லாசுகள் துருக்கத்தானத்தில் குடியேறினர். இதனால் இது மகுலித்தானம் (மங்கோலியர் நாடு) எனவும் எனவும் அழைக்கப்பட்டது. உள்ளூர்த் துருக்கருடனும், பிற துருக்க மொழி பேசுவோருடனும் குறிப்பிடத்தக்க அளவு கலந்து பழகியதால், தைமூரின் காலத்தில் பர்லாசுகள் மொழியாலும், பழக்க வழக்கங்களாலும் துருக்கராகவே மாறிவிட்டனர். மேலும், இசுலாத்தைக் கைக்கொள்ளத் தொடங்கிய பின்னர், இசுலாமியச் செல்வாக்கு உருவான காலத்தின் தொடக்கத்திலிருந்து முன்னிலை வகித்த பாரசீகக் கல்வி, உயர் பண்பாடு ஆகியவற்றையும் மத்திய ஆசியத் துருக்கரும், மங்கோலியரும் ஏற்றுக்கொண்டனர். தைமூரிய உயர் குடியினர், பாரசீக-இசுலாமிய அரசவைப் பண்பாட்டுடன் ஒன்றுகலப்பதற்கு பாரசீக இலக்கியம் முக்கிய பங்காற்றியது.
மேற்கோள்கள்
[தொகு]- ↑ Coinage of Timur with "Three annulets" symbol (1393-1405):
- ↑ Bloom, Jonathan; Blair, Sheila S. (14 May 2009). Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture: Three-Volume Set (in ஆங்கிலம்). OUP USA. p. 426. ISBN 978-0-19-530991-1.
Coinage issued by the Timurid dynasty (r. 1370-1506) comprised various silver coins and several coppers, most often anonymous, although some coppers struck in the name of Timur 1370–1405; here called amīr) have a tamghā of three annulets prominently on the reverse.
- ↑ Kadoi, Yuka (2010). "On the Timurid flag". Beiträge zur islamischen Kunst und Archäologie 2: 144, 149, 159 Fig.5. https://www.academia.edu/17410816.
- ↑
- Manz, Beatrice Forbes (1999). The Rise and Rule of Tamerlane. கேம்பிறிட்ஜ் பல்கலைக்கழகப் பதிப்பகம், p.109. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 0-521-63384-2. Limited preview கூகுள் புத்தகங்களில். p.109. "In almost all the territories which Temür incorporated into his realm Persian was the primary language of administration and literary culture. Thus the language of the settled 'divan' was Persian."
- B.F. Manz, W.M. Thackston, D.J. Roxburgh, L. Golombek, L. Komaroff, R.E. Darley-Doran. "Timurids" Encyclopaedia of Islam Brill Publishers 2007; "During the Timurid period, three languages, Persian, Turkish, and Arabic were in use. The major language of the period was Persian, the native language of the Tajik (Persian) component of society and the language of learning acquired by all literate and/or urban Turks. Persian served as the language of administration, history, belles lettres, and poetry."
- Bertold Spuler. "CENTRAL ASIA v. In the Mongol and Timurid Periodse". Encyclopaedia Iranica. Retrieved 2017-09-14. "Like his father, Olōğ Beg was entirely integrated into the Persian Islamic cultural circles, and during his reign Persian predominated as the language of high culture, a status that it retained in the region of Samarqand until the Russian revolution 1917 ... Ḥoseyn Bāyqarā encouraged the development of Persian literature and literary talent in every way possible ...
- Robert Devereux (ed.) "Muhakamat Al-Lughatain (Judgment of Two Languages)" Mir 'Ali Shir Nawāi; Leiden, E.J. Brill 1966: "Nawa'i also employs the curious argument that most Turks also spoke Persian but only a few Persians ever achieved fluency in Turkic. It is difficult to understand why he was impressed by this phenomenon, since the most obvious explanation is that Turks found it necessary, or at least advisable, to learn Persian – it was, after all, the official state language – while Persians saw no reason to bother learning which was, in their eyes, merely the uncivilized tongue of uncivilized nomadic tribesmen.
- David J. Roxburgh. The Persian Album, 1400–1600: From Dispersal to Collection. Yale University Press, 2005. pg 130: "Persian literature, especially poetry, occupied a central in the process of assimilation of Timurid elite to the Perso-Islamicate courtly culture, and so it is not surprising to find Baysanghur commissioned a new edition of Firdawsi's Shanama."
- ↑ பிழை காட்டு: செல்லாத
<ref>குறிச்சொல்;homelanguageஎன்னும் பெயரில் உள்ள ref குறிச்சொல்லுக்கு உரையேதும் வழங்கப்படவில்லை - ↑ பிழை காட்டு: செல்லாத
<ref>குறிச்சொல்;EI - Manz2என்னும் பெயரில் உள்ள ref குறிச்சொல்லுக்கு உரையேதும் வழங்கப்படவில்லை - ↑ Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D (December 2006). "East-West Orientation of Historical Empires". Journal of World-Systems Research 12 (2): 222. பன்னாட்டுத் தர தொடர் எண்:1076-156X. http://jwsr.pitt.edu/ojs/index.php/jwsr/article/view/369/381. பார்த்த நாள்: 2016-09-14.
- ↑ Rein Taagepera (September 1997). "Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia". International Studies Quarterly 41 (3): p. 500. doi:10.1111/0020-8833.00053. http://www.escholarship.org/uc/item/3cn68807.
- ↑ Green, Nile (2019-04-09). The Persianate World: The Frontiers of an Eurasian Lingua Franca. Univ of California Press. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-0-520-97210-0.
- ↑ Spengler, Robert N. (2020-09-22). Fruit from the Sands: The Silk Road Origins of the Foods We Eat. Univ of California Press. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 978-0-520-37926-8.
- ↑ Subtelny 2007, ப. 40–41. "Nevertheless, in the complex process of transition, members of the Timurid dynasty and their Turko-Mongolian supporters became acculturated by the surrounding Persianate millieu adopting Persian cultural models and tastes and acting as patrons of Persian language, culture, painting, architecture and music. [...] The last members of the dynasty, notably Sultan-Abu Sa'id and Sultan-Husain, in fact came to be regarded as ideal Perso-Islamic rulers who devoted as much attention to agricultural development as they did to fostering Persianate court culture."
- ↑ Timurids, The Columbia Encyclopedia, 6th ed. Columbia University Press.
This cultural rebirth had a double character; on one hand, there was a renewal of Persian civilization and art (distinguished by extensive adaptations from the Chinese), and on the other, an original national literature in the Turk-Jagatai language, which borrowed from Persian sources.
- ↑ Subtelny 2007, ப. 40"Turko-Mongolian ideals necessarily blended with Perso-Islamic concepts of legitimation. This resulted, as mentioned already, in the coexistence of many Turko-Mongolian practices alongside Perso-Islamic ones (...) Nevertheless, in the complex process of transition, members of the Timurid dynasty and their Turko-Mongolian supporters became acculturated by the surrounding Persianate millieu adopting Persian cultural models and tastes and acting as patrons of Persian language, culture, painting, architecture and music. At the same time, to preserve their Turkic cultural heritage, they promoted the use of a Chagatay (Eastern Turkic) language and literature that was written in the Arabo-Persian script, and even retained the symbolic used of the Turkic Uighur script."
- ↑ Subtelny 2007, ப. 41"The last members of the dynasty, notably Sultan-Abu Sa'id and Sultan-Husain, in fact came to be regarded as ideal Perso-Islamic rulers who devoted as much attention to agricultural development as they did to fostering Persianate court culture."
_mint._Undated,_circa_AH_795-807_AD_1393-1405.jpg){kind=small}