Nederlands: Negatief. Negatief waarop reliëf O 109 van de verborgen voet van de Borobudur te zien is. De verborgen voet van de Borobudur is de oorspronkelijke basis van het Buddhistische heiligdom dat rond 800 gebouwd is. In een latere fase van de bouw werd deze basis verborgen, waarschijnlijk om verzakking te verkomen. De verborgen voet loopt om het hele bouwwerk heen en bevat 160 reliëfs die tezamen de Mahakarmawibhangga verbeelden, een Mahayanistische tekst die de werking van de leer van Karma uiteenzet. Deze leerrede wordt aan Buddha toegeschreven en handelt over oorzaak en gevolg.

N.J. Krom en Th. van Erp duiden in hun standaardwerk over de Borobudur (Beschrijving van Barabudur (Den Haag: Martinus Nijhoff, 1920-1931)) de reliëfs van de verborgen voet aan als serie O. Op de reliëfs zijn voorbeelden van de theorie uitgebeeld: goede daden hebben goede gevolgen en slechte daden hebben slechte gevolgen. De reliëfs vallen in twee delen uiteen: O 1 tot en met O 117 verbeelden een aantal daden die leiden tot één en hetzelfde gevolg. De reliëfs O 118 tot en met O 160 tonen verschillende gevolgen van één oorzaak. De uiteenzetting van de leer begint bij de trap aan de oostzijde en ontrolt zich met de klok mee om het bouwwerk heen. De reliëfs moeten dan ook gelezen worden van rechts naar links.

Lange tijd was onbekend wat op de reliëfs van de verborgen voet stond afgebeeld. Hoewel de reliëfs al in 1885 waren ontdekt door Dr Ir J.W. IJzerman (1851-1932) kon de Franse geleerde Sylvain Lévi pas in 1929, op het zesde Congres van het Oostersch Genootschap, constateren dat het op de verborgen voet ging om een Buddhistische tekst: Mahakarmawibhangga. Lévi had in 1922 een manuscript uit 1411 met deze tekst ontdekt in Kathmandu, Nepal. De tekst bleek populair in de Burdhistische wereld te zijn en een aantal verwante teksten te hebben: twee Chinese werken, waarvan één vertaald was in 582 door Gautama Dharmaprajna en één tussen 980 en 1000 door T'ien si Tsai. Daarnaast bevat de Tibetaanse Kanjur twee werken met de titel Karmawibhangga. In 1933 publiceerde de archeoloog N.J. Krom een uitgebreide analyse van het Mahakarmawibhangga op de reliëfs van de bedolven voet. Hierin legt hij een relatie tussen de afbeeldingen op de reliëfs en de tekstpassages in het Mahakarmawibhangga. (Sadiah Boonstra, 2006)

Reliëf O 109 bevindt zich aan de noordzijde van de Borobudur en heeft volgens N.J. Krom betrekking op de paragrafen 27 en 28 van het Mahakarmawibhangga: XXVII Wat is de daad, waardoor het individu, dat eraan verbonden is, in de hel vervalt en na er een vol helleleven te hebben doorgebracht, herboren wordt? Antwoord: de helsche daad, hier door iemand verricht, die verzwaard wordt. Na die daad verricht te hebben, is hij er niet verlegen over, schaamt zich er niet voor, acht haar niet verwerpelijk, heeft er geen afkeer van, bekent haar niet, verklaart haar niet, maakt haar niet openbaar, neemt zich niet voor in de toekomst op te passen, maar is er later bovenmatig verheugd over en schept er behagen in. Zooals...Dat is de daad, waardoor het individu, dat eraan verbonden is, in de hel vervalt en er een vol helleleven te hebben doorgebracht, herboren wordt.

XXVII Wat is de daad, waardoor het individu, dat eraan verbonden is, in de hel vervalt en na er een half helleleven te hebben doorgebracht, herboren wordt? Antwoord: de helsche daad, hier door iemand verricht [enz., als voren]. Echter is hij er later niet bovenmatig verheugd over, en schept hij er geen behagen in. Dat is de daad, waardoor het individu, dat er aan verbonden is, in de hel vervalt en er een half helleleven te hebben doorgebracht, herboren wordt.

Op 109c worden mensen in een helleketel gekookt. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen een half of een vol helleleven. Op 109 a en 109b wordt de aanleiding van tot het verblijf in de hel getoond: het vangen van vissen en het wegvoeren daarvan aan een draagstok.

(Uit: N.J. Krom, Het Karmawibhangga op Barabudur. Mededeelingen der koninklijke academie van wetenschappen, afdeeling letterkunde, deel 76, serie B, No. 8 (Amsterdam: Noordhollandsche Uitgevers-Maatschappij, 1933) 246-247).

Bronnen:

A.J. Bernet Kempers, Borobudur. Mysteriegebeuren in steen. Verval en restauratie. Oudjavaans volksleven (Wassenaar 1973/gewijzigde herdruk); Van Erp, Th., Krom, N.J., Beschrijving van Barabudur (Den Haag: Martinus Nijhoff, 1920-1931); N.J. Krom, Het Karmawibhangga op Barabudur. Mededeelingen der koninklijke academie van wetenschappen, afdeeling letterkunde, deel 76, serie B, No. 8 (Amsterdam: Noordhollandsche Uitgevers-Maatschappij, 1933).. Reliëf O 109 op de verborgen voet van de Borobudur