சுஷ்மா சுவராஜ்

கட்டற்ற கலைக்களஞ்சியமான விக்கிப்பீடியாவில் இருந்து.
சுஷ்மா சுவராஜ்
Sushma Swaraj
2017 இல் சுஷ்மா
இந்திய வெளியுறவுத்துறை அமைச்சர்
பதவியில்
26 மே 2014 – 30 மே 2019
பிரதமர்நரேந்திர மோதி
முன்னையவர்சல்மான் குர்சித்
பின்னவர்சுப்பிரமணியம் செயசங்கர்
வெளிநாட்டு இந்திய விவகார அமைச்சர்
பதவியில்
26 மே 2014 – 7 சனவரி 2016
பிரதமர்நரேந்திர மோதி
முன்னையவர்வயலார் ரவி
பின்னவர்பதவி நீக்கப்பட்டது
மக்களவை எதிர்க்கட்சித் தலைவர்
பதவியில்
21 திசம்பர் 2009 – 26 மே 2014
முன்னையவர்லால் கிருஷ்ண அத்வானி
பின்னவர்எவருமில்லை
நாடாளுமன்ற விவகார அமைச்சர்
பதவியில்
29 சனவரி 2003 – 22 மே 2004
பிரதமர்அடல் பிகாரி வாச்பாய்
முன்னையவர்பிரமோத் மகாஜன்
பின்னவர்குலாம் நபி ஆசாத்
சுகாதாரம் மற்றும் குடும்ப நலத்துறை அமைச்சர்
பதவியில்
29 சனவரி 2003 – 22 மே 2004
பிரதமர்அடல் பிகாரி வாச்பாய்
முன்னையவர்சி. பி. தக்கூர்
பின்னவர்அன்புமணி ராமதாஸ்
தகவல், ஒலிபரப்புத்துறை அமைச்சர்
பதவியில்
30 செப்டம்பர் 2000 – 29 சனவரி 2003
பிரதமர்அடல் பிகாரி வாச்பாய்
முன்னையவர்அருண் ஜெட்லி
பின்னவர்இரவி சங்கர் பிரசாத்
5-வது தில்லி முதல்வர்
பதவியில்
13 அக்டோபர் 1998 – 3 திசம்பர் 1998
துணைநிலை ஆளுநர்விஜய் கபூர்
முன்னையவர்சாகிப் சிங் வர்மா
பின்னவர்சீலா தீக்‌சித்
இந்திய மக்களவை உறுப்பினர்
பதவியில்
13 மே 2009 – 24 மே 2019
முன்னையவர்ரம்பால் சிங்
பின்னவர்ராமகாந்த் பர்காவா
தொகுதிவிதிசா
பதவியில்
7 மே 1996 – 3 அக்டோபர் 1999
முன்னையவர்மதன் லால் குரானா
பின்னவர்விஜய்குமார் மல்கோத்திரா
தொகுதிதெற்கு தில்லி
தனிப்பட்ட விவரங்கள்
பிறப்பு
சுஷ்மா சர்மா

(1952-02-14)14 பெப்ரவரி 1952 [1]
அம்பாலா, பஞ்சாப், இந்தியா
(இன்றைய அரியானாவில்) இந்தியா
இறப்பு6 ஆகத்து 2019(2019-08-06) (அகவை 67)[2]
புது தில்லி, தில்லி, இந்தியா
தேசியம்இந்தியர்
அரசியல் கட்சிபாரதிய ஜனதா கட்சி
துணைவர்
சுவராஜ் கௌசல் (தி. 1975⁠–⁠2019)
பிள்ளைகள்1
முன்னாள் கல்லூரிசநாதன தர்மக் கல்லூரி
பஞ்சாப் பல்கலைக்கழகம், சண்டிகர்
தொழில்

சுஷ்மா சுவராஜ் (Sushma Swaraj, 14 பெப்ரவரி 1952 - 6 ஆகத்து 2019) இந்தியாவின் மத்திய அமைச்சராக பதவி வகித்தவர். பாரதிய ஜனதா கட்சியைச் சார்ந்த அரசியல்வாதி ஆவார். வெளியுறவுத்துறை மற்றும் வெளிநாடு வாழ் இந்தியர்களுக்கான துறைகளுக்கு பொறுப்பேற்று ஆய அமைச்சராக இருந்தார். இந்தியாவின் பதினைந்தாவது மக்களவையின் எதிர்கட்சித் தலைவராக இருந்தார். இவர் தில்லியின் முன்னாள் முதலமைச்சராக பதவி வகித்தவர்.

இவர் இந்திய வெளியுறவுத் துறை அமைச்சராக 26 மே 2014 முதல் 29 மே 2019 வரை பதவியில் இருந்தார். பிரதமர் மோடி வெளிநாட்டுப் பயணத்தின் போது மக்களவையில் இரண்டாவது இடத்தில் இருக்கும் ராஜ்நாத் சிங்கும் அவருடன் சென்றிருந்ததால் 2015 ஆம் ஆண்டு நவம்பர் மாதம் 21 ஆம் திகதி முதல் நவம்பர் 23 ஆம் திகதி 3 மணிவரை இந்தியாவின் பொறுப்பு பிரதமராக பதவி வகித்தார்.


ஆரம்ப வாழ்க்கை மற்றும் கல்வி[தொகு]

சுஷ்மா ஸ்வராஜ் 14 பிப்ரவரி 1952 அன்று [[அம்பாலா]], ஹரியானாவில்,[3] ஒரு பஞ்சாபி இந்து குடும்பத்தில், ஹர்தேவ் சர்மா மற்றும் ஸ்ரீமதி லக்ஷ்மி தேவிக்கு பிறந்தார்.[4][5][6] அவரது தந்தை ஒரு முக்கிய ராஷ்ட்ரிய ஸ்வயம்சேவக் சங்க உறுப்பினர். இவரது பெற்றோர் பாகிஸ்தானின் லாகூரில் உள்ள தரம்புரா பகுதியைச் சேர்ந்தவர்கள்.[7] அவர் அம்பாலா கண்டோன்மென்ட்டில் உள்ள சனாதன் தர்மா கல்லூரியில் கல்வி பயின்றார் மற்றும் சமஸ்கிருதம் மற்றும் அரசியல் அறிவியலில் இளங்கலைப் பட்டம் பெற்றார்.[8] சண்டிகரில் உள்ள பஞ்சாப் பல்கலைக்கழகத்தில் சட்டம் பயின்றார்.[8][9] ஹரியானா மொழித் துறை நடத்திய மாநில அளவிலான போட்டியில் தொடர்ந்து மூன்று ஆண்டுகளாக சிறந்த இந்தி பேச்சாளர் விருதை வென்றார்.[4] சுஷ்மா சுவராஜ் சைவ உணவு உண்பவர்.[10]

வக்கீல் தொழில்[தொகு]

1973 இல், சுவராஜ் இந்திய உச்ச நீதிமன்றத்தில் வழக்கறிஞராகப் பயிற்சியைத் தொடங்கினார்.[11] 1970 களில் அகில பாரதிய வித்யார்த்தி பரிஷத்துடன் தனது அரசியல் வாழ்க்கையைத் தொடங்கினார். அவரது கணவர், ஸ்வராஜ் கௌஷல், சோசலிஸ்ட் தலைவர் ஜார்ஜ் பெர்னாண்டஸுடன் நெருங்கிய தொடர்பு கொண்டிருந்தார் மற்றும் சுஷ்மா ஸ்வராஜ் 1975ல் ஜார்ஜ் பெர்னாண்டஸின் சட்டப் பாதுகாப்புக் குழுவின் ஒரு பகுதியாக ஆனார். ஜெயபிரகாஷ் நாராயணின் மொத்த புரட்சி இயக்கத்தில் அவர் தீவிரமாக பங்கேற்றார்.

அரசியல் வாழ்க்கை[தொகு]

ஆரம்பகால அரசியல் வாழ்க்கை[தொகு]

எமர்ஜென்சிக்குப் பிறகு அவர் பாரதிய ஜனதா கட்சியில் (பாஜக) சேர்ந்தார். அவர் 25 வயதில் அம்பாலா கண்டோன்மென்ட் சட்டமன்றத் தொகுதியில் வெற்றி பெற்றார். அவர் 1977 முதல் 1982 வரை ஹரியானா சட்டமன்ற உறுப்பினராக இருந்தார், பின்னர், மீண்டும் 1987 முதல் 1990 வரை சட்டமன்ற உறுப்பினராக இருந்தார்.[12] ஜூலை 1977 இல், அப்போதைய முதல்வர் தேவி லால் தலைமையிலான ஜனதா கட்சி அரசாங்கத்தில் அமைச்சராகப் பதவியேற்றார். அவர் 1977 முதல் 1979 வரை தொழிலாளர் மற்றும் வேலைவாய்ப்பு அமைச்சகங்களை வகித்தார். பின்னர் அவர் 1987 முதல் 1990 வரை கல்வி, உணவு மற்றும் குடிமைப் பொருட்கள் அமைச்சராக ஆனார். அவர் 1979ல் ஜனதா கட்சியின் ஹரியானா மாநிலத் தலைவரானார். 1987 முதல் 1990 வரை பாரதிய ஜனதா கட்சி - லோக்தளம் கூட்டணி அரசாங்கத்தில் ஹரியானா மாநிலத்தின் கல்வி அமைச்சராக இருந்தார்.

ஏப்ரல் 1990ல், அவர் ராஜ்யசபா உறுப்பினராக தேர்ந்தெடுக்கப்பட்டார் மற்றும் 1996 இல் தெற்கு டெல்லி தொகுதியில் இருந்து 11வது மக்களவைக்கு தேர்ந்தெடுக்கப்படும் வரை ராஜ்யசபா உறுப்பினராக இருந்தார். ஏப்ரல் 1996 தேர்தலில் தெற்கு டெல்லி தொகுதியில் இருந்து 11வது மக்களவைக்கு ஸ்வராஜ் தேர்ந்தெடுக்கப்பட்டார்.

1996 இல் பிரதமர் அடல் பிஹாரி வாஜ்பாயின் 13 நாள் அரசாங்கத்தின் போது தகவல் மற்றும் ஒளிபரப்புத் துறைக்கான மத்திய அமைச்சரவை அமைச்சராகப் பணியாற்றினார்.

டெல்லி முதல்வர் (1998)[தொகு]

தேசிய அளவிலான அரசியலில் ஒரு பதவிக்காலத்திற்குப் பிறகு, தில்லியின் ஐந்தாவது முதலமைச்சராகப் பதவியேற்க அவர் அக்டோபர் 1998ல் மத்திய அமைச்சரவையில் இருந்து ராஜினாமா செய்தார். டெல்லியின் முதல் பெண் முதல்வர் ஆனார்.[8] அதே ஆண்டு டிசம்பரில் சுவராஜ் பதவியை ராஜினாமா செய்தார்.

தகவல் மற்றும் ஒளிபரப்பு அமைச்சர் (2000–2003)[தொகு]

அவர் மார்ச் 1998 இல் இரண்டாவது முறையாக தெற்கு தில்லி நாடாளுமன்றத் தொகுதியிலிருந்து 12வது மக்களவைக்கு மீண்டும் தேர்ந்தெடுக்கப்பட்டார். இரண்டாவது வாஜ்பாய் அரசாங்கத்தின் கீழ், அவர் 19 மார்ச் 1998 முதல் 12 அக்டோபர் 1998 வரை தொலைத்தொடர்பு அமைச்சகத்தின் கூடுதல் பொறுப்புடன் தகவல் மற்றும் ஒலிபரப்புக்கான மத்திய அமைச்சரவை அமைச்சராகப் பதவியேற்றார். இந்தக் காலக்கட்டத்தில் அவரது மிகவும் குறிப்பிடத்தக்க முடிவு திரைப்படத் தயாரிப்பை ஒரு தொழிலாக அறிவித்தது, இது இந்திய திரைப்படத் துறையை வங்கி நிதிக்கு தகுதியுடையதாக்கியது. அவர் பல்கலைக்கழகங்கள் மற்றும் பிற நிறுவனங்களில் சமூக வானொலியைத் தொடங்கினார்.[13]

செப்டம்பர் 1999 இல், ஸ்வராஜ் 13வது மக்களவைத் தேர்தலில், கர்நாடகாவின் பெல்லாரி தொகுதியில் இருந்து காங்கிரஸ் கட்சியின் தேசியத் தலைவர் சோனியா காந்தியை எதிர்த்துப் போட்டியிட பரிந்துரைக்கப்பட்டார். பெல்லாரியில் தனது பிரச்சாரத்தின் போது, கன்னடத்தில் பொதுக்கூட்டங்களில் உரையாற்றினார். அவர் 358,000 வாக்குகளைப் பெற்றார், இருப்பினும், தேர்தலில் 7% வித்தியாசத்தில் தோல்வியடைந்தார்.[14][15]

அவர் ஏப்ரல் 2000ல் உத்தரபிரதேசத்தில் இருந்து ராஜ்யசபா உறுப்பினராக பாராளுமன்றத்திற்கு திரும்பினார். நவம்பர் 9, 2000 அன்று உத்தரபிரதேசத்தில் இருந்து புதிய மாநிலம் பிரிக்கப்பட்டபோது, அவர் உத்தரகாண்டிற்கு மறு ஒதுக்கீடு செய்யப்பட்டார்.[16] அவர் மத்திய அமைச்சரவையில் தகவல் மற்றும் ஒளிபரப்பு அமைச்சராக சேர்க்கப்பட்டார், செப்டம்பர் 2000 முதல் ஜனவரி 2003 வரை பதவி வகித்தார்.

சுகாதாரம் மற்றும் குடும்ப நலத்துறை அமைச்சர் (2003–2004)[தொகு]

மத்திய சுகாதாரம் மற்றும் குடும்ப நலத்துறை அமைச்சர் சுஷ்மா ஸ்வராஜ் 29 ஜனவரி 2004 அன்று செய்தியாளர்களிடம் உரையாற்றினார்.

ஜனவரி 2003 முதல் மே 2004 வரை தேசிய ஜனநாயகக் கூட்டணி அரசாங்கத்தில் சுகாதாரம், குடும்ப நலம் மற்றும் நாடாளுமன்ற விவகார அமைச்சராக இருந்தார்.[17]

ஸ்வராஜ் 2006 ஆம் ஆண்டு ஏப்ரல் மாதம் மத்திய பிரதேச மாநிலத்தில் இருந்து மூன்றாவது முறையாக ராஜ்யசபாவிற்கு மீண்டும் தேர்ந்தெடுக்கப்பட்டார். ஏப்ரல் 2009 வரை ராஜ்யசபா எதிர்க்கட்சி துணைத் தலைவராக பணியாற்றினார்.

எதிர்க்கட்சித் தலைவர், மக்களவை (2009–2014)[தொகு]

2009 ஆம் ஆண்டு 15வது மக்களவைக்கான தேர்தலில் மத்தியப் பிரதேசத்தில் உள்ள விதிஷா மக்களவைத் தொகுதியிலிருந்து 400,000 வாக்குகள் வித்தியாசத்தில் வெற்றி பெற்றார். 21 டிசம்பர் 2009 அன்று லால் கிருஷ்ண அத்வானிக்குப் பதிலாக 15வது மக்களவையில் எதிர்க்கட்சித் தலைவரானார் சுஷ்மா ஸ்வராஜ்.[18][19][20][21]

வெளியுறவு அமைச்சர் (2014–2019)[தொகு]

மத்திய வெளியுறவுத்துறை அமைச்சராக சுஷ்மா ஸ்வராஜ் 28 மே 2014 அன்று புதுதில்லியில் பொறுப்பேற்றார்.

ஸ்வராஜ், பிரதமர் நரேந்திர மோடியின் கீழ் இந்திய வெளியுறவுத்துறை அமைச்சராக மே 2014 முதல் மே 2019 வரை பணியாற்றினார். நரேந்திர மோடியின் வெளியுறவுக் கொள்கையை செயல்படுத்தும் பொறுப்பில் இருந்தவர். இந்திரா காந்திக்குப் பிறகு இந்தப் பதவியை வகிக்கும் இரண்டாவது பெண்மணி இவர்தான்.[22][23]

தனிப்பட்ட வாழ்க்கை[தொகு]

எமர்ஜென்சியின் போது, ஜூலை 13, 1975 இல், சுஷ்மா ஷர்மா, இந்திய உச்ச நீதிமன்றத்தில் சக வழக்கறிஞரும் சக வழக்கறிஞருமான ஸ்வராஜ் கௌஷலை மணந்தார்.[24][25] மூத்த வழக்கறிஞரும், குற்றவியல் வழக்கறிஞருமான ஸ்வராஜ் கௌஷல், 1990 முதல் 1993 வரை மிசோரம் ஆளுநராகவும் பணியாற்றினார். 1998 முதல் 2004 வரை நாடாளுமன்ற உறுப்பினராக இருந்தார்.[26]

தம்பதியருக்கு பன்சுரி என்ற மகள் உள்ளார், அவர் ஆக்ஸ்போர்டு பல்கலைக்கழகத்தில் பட்டதாரி மற்றும் சட்டத்தரணி ஆவார்.[27][28]

இறப்பு[தொகு]

6 ஆகஸ்ட் 2019 அன்று, சுஷ்மா ஸ்வராஜுக்கு மாலையில் மாரடைப்பு ஏற்பட்டதாகக் கூறப்படுகிறது, அதன் பிறகு அவர் புது டெல்லி எய்ம்ஸ் மருத்துவமனைக்கு கொண்டு செல்லப்பட்டார், பின்னர் அவர் மாரடைப்பால் இறந்தார்.[29][30][31] மறுநாள் டெல்லியில் உள்ள லோதி மயானத்தில் முழு அரசு மரியாதையுடன் அவரது உடல் தகனம் செய்யப்பட்டது.[32]

விருதுகளும் கௌரவங்களும்[தொகு]

எஸ்.எண் நாடு விருது பெயர் ஆண்டு Ref
1  இந்தியா பத்ம விபூஷன் ( மரணத்திற்கு பின்) 2020 [33]
2  எசுப்பானியா கிராண்ட் கிராஸ் ஆஃப் தி ஆர்டர் ஆஃப் சிவில் மெரிட் 19 பிப்ரவரி 2019 [34]

பெயரிடப்பட்ட இடங்கள்[தொகு]

  • 2020 ஆம் ஆண்டில், இந்திய அரசு இந்திய வெளியுறவு சேவை நிறுவனத்தை சுஷ்மா ஸ்வராஜ் இன்ஸ்டிடியூட் ஆஃப் ஃபாரீன் சர்வீஸ் என மறுபெயரிட்டது.[35]
  • 2020 ஆம் ஆண்டில், இந்திய அரசாங்கம் பிரவாசி பாரதிய கேந்திராவின் பெயரை சுஷ்மா ஸ்வராஜ் பவன் என மாற்றியது.[36]
  • அம்பாலா நகரின் பேருந்து நிலையத்திற்கு 2020 ஆம் ஆண்டில் அவரது பெயரிடப்பட்டது.[37]

மேற்கோள்கள்[தொகு]

  1. "Lok Sabha Members Bioprofile Sushma Swaraj". மக்களவை (இந்தியா). பார்க்கப்பட்ட நாள் 7 August 2019.
  2. "Former External Affairs Minister Sushma Swaraj passes away". தி எகனாமிக் டைம்ஸ். 6 August 2019. பார்க்கப்பட்ட நாள் 6 August 2019.
  3. "The push for a Swaraj party" இம் மூலத்தில் இருந்து 12 December 2013 அன்று. பரணிடப்பட்டது.. https://web.archive.org/web/20131212072023/http://archive.tehelka.com/story_main49.asp?filename=Ne110611Push.asp. 
  4. 4.0 4.1 "Sushma Swaraj Biography". Archived from the original on 25 June 2014. பார்க்கப்பட்ட நாள் 28 August 2014.
  5. "Brief Bio-data. Member of Rajya Sabha. Sushma, Shrimati". Archived from the original on 28 May 2006. பார்க்கப்பட்ட நாள் 13 April 2009.
  6. "Facts About Sushma Swaraj | Work & Life". Archived from the original on 17 October 2022. பார்க்கப்பட்ட நாள் 17 October 2022.
  7. "Indian FM Sushma Swaraj's parents hailed from Lahore – Pakistan – Dunya News" இம் மூலத்தில் இருந்து 12 December 2015 அன்று. பரணிடப்பட்டது.. https://web.archive.org/web/20151212110213/http://dunyanews.tv/en/Pakistan/312217-Indian-FM-Sushma-Swarajs-parents-hailed-from-Laho. 
  8. 8.0 8.1 8.2 "Detailed Profile – Smt. Sushma Swaraj – Members of Parliament (Lok Sabha) – Who's Who – Government: National Portal of India". Archived from the original on 27 April 2014. பார்க்கப்பட்ட நாள் 27 April 2014.
  9. Layak, Suman (10 July 2016), "Cabinet reshuffle: Modi government's got talent but is it being fully utilised?", The Economic Times, archived from the original on 15 July 2016, பார்க்கப்பட்ட நாள் 13 July 2016
  10. "A disciple of Krishna, Sushma Swaraj played many roles". https://www.hindustantimes.com/india-news/a-disciple-of-krishna-sushma-swaraj-played-many-roles/story-HRxkgy11X9oNU47ZzUtLOI.html. 
  11. Sushma Swaraj பரணிடப்பட்டது 3 சூன் 2016 at the வந்தவழி இயந்திரம்.
  12. "Compendium of General Elections to Vidhan Sabha (1967–2009) in Haryana State" (PDF). National Informatics Centre. Archived from the original (PDF) on 26 March 2014. பார்க்கப்பட்ட நாள் 27 April 2014.
  13. "Sushma Swaraj – Times of India". https://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/Tuning-in-to-campus-radio/articleshow/23292600.cms. 
  14. "Result Of Bellary (Karnataka) in 1999". CNN IBN இம் மூலத்தில் இருந்து 29 September 2012 அன்று. பரணிடப்பட்டது.. https://web.archive.org/web/20120929021500/http://ibnlive.in.com/politics/electionstats/constituency/1999/s10/5.html. 
  15. "Ballari saw Sonia's LS debut, now a rally here to mark 1,000 km of Rahul Yatra". The Indian Express. https://indianexpress.com/article/political-pulse/ballari-saw-sonias-ls-debut-now-a-rally-here-to-mark-1000-km-of-rahul-yatra-8207106/. 
  16. "SUSHMA SWARAJ (1952--)". Archived from the original on 19 June 2009. பார்க்கப்பட்ட நாள் 21 July 2006.
  17. "Bioprofile of Lok Sabha member Sushma Swaraj". பார்க்கப்பட்ட நாள் 29 May 2019.
  18. "Advani quits as Leader of Opposition" இம் மூலத்தில் இருந்து 19 December 2013 அன்று. பரணிடப்பட்டது.. https://web.archive.org/web/20131219182548/http://www.thehindu.com/news/article67005.ece. 
  19. "New India opposition leader named". http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/south_asia/8421132.stm. 
  20. "Lok Sabha". National Informatics Centre. Archived from the original on 21 May 2014. பார்க்கப்பட்ட நாள் 27 April 2014.
  21. "BJP gets majority alone". Sahara Samay. Archived from the original on 19 May 2014. பார்க்கப்பட்ட நாள் 20 May 2014.
  22. "Sushma Swaraj-first woman to get External Affairs portfolio". Archived from the original on 4 September 2014. பார்க்கப்பட்ட நாள் 29 August 2014.
  23. "Sushma Swaraj, Arun Jaitley, Uma Bharti and Rajnath Singh sworn into the new cabinet". Archived from the original on 29 May 2014. பார்க்கப்பட்ட நாள் 29 August 2014.
  24. "ushma Swaraj birthday special: Top 8 interesting facts about the External Affairs Minister of India". பார்க்கப்பட்ட நாள் 7 August 2019.
  25. "Awww: Sushma Swaraj's pic with her husband outside Parliament is too adorable!". பார்க்கப்பட்ட நாள் 7 August 2019.
  26. "Sushma Swaraj Bumped into Husband at Work, Tweeted This Fab Photo" இம் மூலத்தில் இருந்து 20 December 2016 அன்று. பரணிடப்பட்டது.. https://web.archive.org/web/20161220084312/http://www.ndtv.com/offbeat/sushma-swaraj-bumped-into-husband-at-work-tweeted-this-fab-photo-1443089. 
  27. "A sneak peek into Sushma Swaraj's life". Dainik Bhaskar. Archived from the original on 27 April 2014. பார்க்கப்பட்ட நாள் 27 April 2014.
  28. "Sushma Swaraj re-invents herself in a party dominated by Narendra Modi". Archived from the original on 27 April 2014. பார்க்கப்பட்ட நாள் 27 April 2014.
  29. "Sushma Swaraj, Former Foreign Minister and BJP Stalwart, Passes Away at 67 from cardiac arrest.| LIVE". 6 August 2019. https://www.news18.com/news/india/sushma-swaraj-former-foreign-minister-and-bjp-stalwart-passes-away-2260617.html. 
  30. "Sushma Swaraj passes away at 67". 6 August 2019. https://www.indiatoday.in/india/story/senior-bjp-leader-sushma-swaraj-heart-attack-aiims-death-1578000-2019-08-06. 
  31. "Former External Affairs Minister Sushma Swaraj passes away". The Economic Times. 6 August 2019. பார்க்கப்பட்ட நாள் 6 August 2019.
  32. "Sushma Swaraj funeral; latest updates: Ex-minister cremated with State honours in Delhi as top NDA leaders bid farewell". 7 August 2019. பார்க்கப்பட்ட நாள் 7 August 2019.
  33. "Sushma Swaraj, George Fernandes and Arun Jaitely honoured with Padma Vibhushan". https://www.thehindu.com/news/national/sushma-swaraj-george-fernandes-and-arun-jaitely-honoured-with-padma-vibhushan/article37386005.ece. 
  34. "Swaraj accepts Spain's top civic award during visit". https://www.business-standard.com/article/news-ani/swaraj-accepts-spain-s-top-civic-award-during-visit-119021900938_1.html. 
  35. "Government renames two prominent institutes after Sushma Swaraj". The Hindu. PTI. 13 February 2020. பன்னாட்டுத் தர தொடர் எண்:0971-751X. https://www.thehindu.com/news/national/government-renames-two-prominent-institutes-after-sushma-swaraj/article30810589.ece. 
  36. "Govt names Foreign Service Institute, Pravasi Kendra after Sushma Swaraj". Hindustan Times. 13 February 2020. https://www.hindustantimes.com/india-news/sushma-swaraj-s-birth-anniversary-govt-renames-foreign-service-institute-pravasi-bhartiya-kendra/story-vVJZ2NVrhvTlGEcylzs94N.html. 
  37. "Ambala city bus stand renamed after late Sushma Swaraj". The Hindu. PTI. 15 February 2020. பன்னாட்டுத் தர தொடர் எண்:0971-751X. https://www.thehindu.com/news/national/other-states/ambala-city-bus-stand-renamed-after-late-sushma-swaraj/article30833686.ece. 
"https://ta.wikipedia.org/w/index.php?title=சுஷ்மா_சுவராஜ்&oldid=3890901" இலிருந்து மீள்விக்கப்பட்டது